De gente tantum uiuente halitu et odore


   Latine exstat locutio mira atque rara quae est 'uesci aura' uel 'uesci auris uitalibus' sensu 'uiuendi' usurpata a poetis Vergilio ac Lucretio, quod tamen mirandum non esset, utpote quibus atque pictoribus quidlibet audendi semper fuerit aequa potestas:
Maro quidem concinauit uersus hos:  'quem si fata uirum seruant, si uescitur aura aetheria neque adhuc crudelibus occubat umbris" et 'superatne et uescitur aura?'
Atque etiam poeta qui De rerum natura cecinit, uersum panxit uerbis his: 'uides uesci uitalibus auris'
     Maurus Seruius Honoratus, in Vergilii Aeneidos libros explanauit locutionem per Plinium nostrum, cuius opusculum grammaticum de 'Dubio sermone', proh dolor, desideramus:
si vescitur aura vescor illa re, ut alibi "vescitur Aeneas simul et Troiana iuventus perpetui tergo bovis et lustralibus extis". nec nos decipiat quod dicit Plinius*, ut elocutiones ex similibus formemus; nam ecce comedo illam rem dicimus, nec tamen vescor illam rem. et ipse enim dicit non usquequaque hoc esse faciendum. {⁴³si vescitur aura] verbum inchoativum sine praeterito tempore et quod a se nascitur. sane hic 'vescitur' pro fruitur posuit; nam non comedit auram, sed vivit ea.}⁴³
     In carminibus, inquam, poetarum horum duorum qui dicuntur classicorum locutionem eam tantum inuenimus, nam oratione soluta nihil simile exstat apud antiquos nisi illud lectum apud Quintiliani quae feruntur declamationes:
'iam nemo diues est. auras captamus et rore uescimur'
     Quamobrem mirabilius fuit quando locutionem hanc inueni usurpatam multis saeculis post in fabula ficticia recentissima oratione soluta ab Holbergio scripta c.t. "Nicolai Klimi iter subterraneum", de quo anno 2008 primum scripsi hoc in scriptorio:
     Eadem Europaeis sunt alimenta quae nobis [scil. ciuibus subterraneis], Hispani uero sola aura uescuntur.
    Difficillima intellectu tunc mihi uidebatur sententia Holbergiana de Hispanis. At forte fortuna uiae Retis Vniuersalis inopinatae sunt atque mirabiliores, nam abhinc annis duobus Nemo sapientissimus margaritas Graecas siue uniones lectoribus praebuit de Atheniensibus aura uescentibus, quae aenigma aliquatenus soluerunt.
  
    Hodie regredi uolo ad hanc locutionem 'poeticam', nam iterum alicui offendi simili, cum Dissertationem euoluerem Doctoralem quam discipulus quidam noster medicus rude iam donatus nunc parat eamque unum abhinc annum moderor una cum Magistro. Quippe thesis argumentum medicum est atque de opere agitur eo quod Alphonsus de Freylas, medicus Hispanus saeculo exeunte XVI et ineunte XVII uersans, de pestilentia scripsit.

        Siquidem nonnulli humanistae saeculi XVI putabant aerem, ut uarias in se qualitates recipit, ita quoque uarie solere nostra corpora afficere illasque, pro situ ac positione locorum in quibus agitatur, in nobis imprimere. Vt enim somno reficiuntur sensus utque cibi ac potionis intrusione humores quoque corporis ad alendum reparantur, sic ad uitales quos sanguis genuit refocillandos spiritus, ac perinde ut cibo ipsum quoque corpus nutriendum, aere quem respiramus necessario utimur. Ex quo non insulse ac neque translatitie, sed germane potius satisque proprie a poetis dictum quidam existimauerunt (sicut Gomesius Miedes), 'mortales uesci aura', pro eo quod est aere, ueluti cibo, ali, ut est illud Poetae.

      Similiter illo in opusculo de pestilentia ab Alphonso de Freylas elucubrato leguntur haec:
     'Manardo, autor grave, tiene por cierto que del olor no solo se engendran espíritus, pero que con él también se reparan las partes sólidas, y para confirmación de esta verdad refiere la historia de Demócrito, con sólo olor de pan caliente mantenido quatro dias. Y al mismo propósito trae Plinio otra historia de unos hombres que abitan a los confines de la India Oriental, junto a una fuente llamada Ganges, que tienen por nombre los Syritas, a quien aviéndoles negado naturaleza la boca para tomar mantenimiento sólido, les dió en su lugar dos agujeros con los quales atrayendo el olor de flores, yervas, fructos, cortezas y rayzes de árboles silvestres, se matuviessen y sustentassen sin otro mantenimiento ni bevida. Y si algún olor malo se les ofrecía, se desmayavan y perdían las fuerças por faltarles su propio mantenimiento. Y por esta razón se proveýan de flores, fructos y rayces olorosas, como en depósito para que no les faltasse en tiempo de necessidad el sustento de su vida.'
Atque in margine dextra haec alia:

A. de Freylas, Conocimiento, curación y preservación de la peste...,
(Jaen 1606)

      Nescio quam editionem Plinianam medicus Freylas euoluerit, sed neque Syritae neque Scir<a>tae neque aliae gentes similiter descriptae nisi Astomi fuerunt qui apud Indos sine ore essent et halitu tantum uiuerent et odore:
    Megasthenes gentem inter Nomadas Indos narium loco foramina tantum habentem, anguium modo loripedem, vocari Scir<a>tas. ad extremos fines Indiae ab oriente circa fontem Gangis Astomorum gentem sine ore, corpore toto hirtam vestiri frondium lanugine, halitu tantum viventem et odore, quem naribus trahant. nullum illis cibum nullumque potum, radicum tantum florumque varios odores et silvestrium malorum, quae secum portant longiore itinere, ne desit olfactus; graviore paulo odore haut difficulter exanimari. (VII 25)
    Mentionem Aristotelis, qui dicit se uidisse hominem aere tantum uiuentem et Sole, necnon Marsilii Ficini locum alio die quaeram otiosa. Et interim plura mihi legenda sunt de gente tantum aere uiuente et de sensu uocabuli sanscritici q.e. Prana (प्राणprāṇa).

 _________________
* Plinius] Beck, Dubii sermonis libri, 1894, p. 39.

Comentarios

Entradas populares de este blog

De reditu

Angiportum perangustum

Orbergiana uaria