S A L

   Libros amo, eos scilicet non tantum oculis evolvere, verum etiam naso olfacere et manibus digitisque tangere. Plurimi quidem mihi sunt et in hoc insulso scriptorio et in meo librario domestico.        Plinius Maior dicere solebat (teste consobrino) 'nullum esse librum tam malum ut non aliqua parte prodesset', unde nata est eius magna Naturalis Historia , quam Erasmus ille Roterodamus non opus, sed thesaurum rectissime existimabat, utpote quod libri sint arcae gemmas pretiosissimas continentes, ad quas aperiendas tamen clavibus idoneis egeamus.   Libri enim sunt tanquam specula translucida, apertae fenestrae, vitrea ianuae, transitus idonei, spissae paenulae, ferreae ancorae, solida petaura, tuta effugia, tranquilli recessus, calidae lodices, tapetia volantia, phari et lucernae luminosae. Denique libri plerumque sunt instrumenta optima ad nos ipsos noscendos indeque ad alios noscendos, ut homo non sit lupus homini, cum qualis sit non noverit.   ...

Imago in Museo Plantino-Moreto Antuerpiensi a me ipsa expressa.     Huic anno MMXXIII hodie 'VALE' dicimus. Inter res multas quibus experta sum ante omnia iter praepono quod proxima  aestate in terram Belgorum cum familia Gaditana feci. Locos miros perlustravimus inter quos Antuerpiam visimus, ubi in museum Plantinum-Moretum una cum carissima sorore Sylvia intravi. Plurimas huius Musei imagines ope lucis expressi et hanc supra appositam vobis selegi. Illic sententia evolvi vobis licet ea quae est: "Ite ad fontes!", cuius dicitur Erasmus ille Roterodamus auctor fuisse. Hoc die anni ultimo sententiam istam imperativam sive consilium quaesivi et ille immo potius verba  anno 1519 dixit haec: lampridem male habet eos efflorescere bonas literas, efflorescere linguas, reuiuiscere veteres authores, quos antehac exedebant tineae puluere opertos, mundum ad fontes ipsos reuocari .    Annum novum MMXXIV,  qui iam iam incipit, v obis omnibus, mihi fideles lectore...

Russiam nactus es, imperator barbarissime,  hanc orna atque cole humanitatem!        His verbis incipit praefatio a me conscripta, qua poetriae clarissimae Annae Elissae Radke ann 1940 natae librum c.t.  Laudes Ucrainae,  lectoribus omnium gentium commendo. Altera editio enim est, hoc anno in lucem prolata eaque aucta, cuius prior editio, de qua olim mentionem feci, anno 2022 typis commissa est.        Novissima haec editio quidem sexaginta et quinque carmina nunc continet, quae e sermone Latino in quinque linguas versa sunt, scilicet Germanice ab ipsa poetriae Anna Elissa Radke , Francogallice a poeta belga Alaeno van Dievoet , Polonice a Ioanna Rostropowicz , Ucrainice a Ludmylla Shevchenko atque Hispanice a me ipsa una cum quattuor discipulis meis qui quinque carmina transtulerunt.     Erasmus ille Roterodamus quidem olim Adagio quod est ' Spartam nactus es, hanc orna!' ante oculos hominum monstrabat errores regum p...

            Salinae "de Janubio"  nuncupatae in insula  Volcania  exstructae .        Nudius tertius ex itinere aestivo iucundoque domum redii et, quamquam salva una cum cara magnaque familia (duodecim homines fuimus!) ad terram patriam pervenimus, omnino incolumis tamen non reversa sum neque 'sarta tecta', ut ita dicam, nam crura mea et pedes, quasi aedificii fundamenta, infirmiores sunt quam cum iter incepi.  Duas horas volatus ex Gadibus ad Insula Volcania productus est.  Ubi fuimus? Unam quidem pulcherrimarum insularum Fortunatarum visimus, cui nomen antiquum, ut videtur, aliis  Pluvialia  aut  Invallis  fuit ,  aliis  veri similius Iunonia , sicut legimus apud Plinium Maiorem:     "Sunt qui ultra eas Fortunatas putent esse quasdamque alias, quo <in> numero idem Sebosus etiam spatia conplexus Iunoniam abesse a Gadibus DCCL [milia] p. tradit, ab ea tantundem ad oc...

Inter virtutes Romanas omnes praecipuam esse existimo fidem, quae una cum virtutibus eis, quae liberalitas beneficentia iustitia sunt, pertinet, ut Ciceronis opinio fert, 'ad mansuetudines morum ac facilitatem' atque, Valerio Maximo teste, 'certissimum salutis humanae pignus' est.        Fidei autem vis mutata esse videtur decursu temporum ad linguam meam maternam perventorum, quoniam hodie vox haec apud nos sensum religiosum (ad Deum videlicet relata) vel amatorium (ad conjugem scilicet pertinens)  maxime prae se fert. Qua de causa cum sermone Latino utor, mihi juvat nomen usurpare   Cassandrae Fidelis , sicut femina illa Veneta litteris clarissima, utpote quae fidem tanti faciam humanam et ipsa fidelissima fore spero non tantum erga Deos aut conjugem, sed maxime erga viros mulieresque sodales et necessarios et amicos et concives.     Marcus Tullius in secundo libro De officiis de fide scripsit haec: "Fides autem ut habeatur duabus...

    Quo magis in dies in negotia Pliniana incumbo, eo magis recordor id quod Erasmus ille Roterodamus serio scripsit de quodam Plauti loco salso, quem in editione Frobeniana  Historiae Mundi anni 1525 ipse memoravit:       Plus quam saeculo post, anno 1685, Iohannes Harduinus locum Plautinum illud iocosum refert ad illustrandum negotium operis Pliniani emaculandi atque explanandi, sed (rem miram!) Erasmi nomen, qui primus comparationem de nave ac muliere fecit, silet:       Multum postea, anno scilicet 1763, verba festiva Plautina a Rezzonico laudata sunt una cum nomine Erasmi huiuscemodi:           Plautus quidem hanc sententiam ad posteritatem reliquit in fabula illa cui index est Poenulus (vv.  210-213) quam hic vobis nunc exscribo apud editionem Frederici Leo anni 1896: Negoti sibi qui volet vim parare, navem et mulierem, haec duo comparato. nam nullae magis res duae plus negoti habent...

Imago sumpta hinc      Visne scire, lector fidelis, causam silentii mei hos ultimos dies? De silentio meo facere secretum malo. Finge autem me paulisper sepositis silentii causis hoc tantum respondere: non prodo secretum. Ex omnibus, quibus humana pectora seriis gravibusque complentur adfectibus, nullam difficiliorem quam silentii credo virtutem, adeoque promptissimo sermone facile delinquimus, ut constantiam tacendi neque in aliis ferre possimus. Quapropter, lectores candidi, tacere non potest silentium meum, cui tantum mussitare licet una cum poeta illo: [1]         О lingua, lingua, ut magnа eges custodia,       Quae et aliis saepe et saepius domino noces!       Multum assecutus qui bene didicit loqui.       Qui bene tacere, non minus assecutus est.       Silentium enim nunc ita necessarium est ut, cum honestate loqui non possim, digito mihi compescendum labellum . [2] ...

     Postquam nouus cursus scholasticus initium ceperit, documenta grapheocratica et opuscula academica onerosa scribere non desii, nam Nouember mensis appropinquat calidus. Etiam anno continenti, deis uolentibus, celebrabuntur et conuentus magistrorum, cui interesse maximo honori mihi erit, et publicum periculum ad inanem cathedram occupandam Gaditanam. Incepta enim et proposita describere debeo de peruestigationibus meis academicis, qua de causa multum Hispanice aliisque linguis hodiernis indago perscruto uestigo, paucum autem tempus subseciuum et otiosum ad Latine legendum scribendumque mihi est. Haec est Academia. At cum lucubrationes meae de rebus Plinianis uersanda sint, occasionem capere hodie decreui ad utrumque opus faciendum, alterum taediosius, alterum iucundius.     Vobiscum ergo compartiri nunc uolo duo epigrammata, quae forte inueni dum quasdam editiones Plinianas quaerebam. Sic enim frui simul possum pensis academicis et carminibus Latin...

     Hodie postquam casu hoc adagium euolui, me sensi tamquam lusciniam. Fortasse tempus iam sit animum, oculos mentemque intendere ad alium ramulum. Adagium 1103 (Imago sumpta hinc )      Ἀηδόνες λέσχαις ἐγκαθήμεναι, id est Lusciniae nugis insidentes. Proximum illud ad imperitos et tamen garrulos conuenit, hoc ad eruditos, qui tamen immodice suo studio delectentur; quod genus sunt poetae potissimum. Plaut. [E] in Bacchid . 130 [A] ad puellam transtulit: Metuo , inquit, ne lusiciniolae defuerit cantio [ cf. Adagium 2577: " Lusciniae deest cantio "]. Quanquam in Graeco prouerbio iocosa deprauatio uidetur inesse, vt pro λόχμαις dictum sit λέσχαις. Sumptum est autem ab incredibili canendi tum studio, tum arte, quae huic auiculae tribuitur, si quidem, vt narrat Plin. lib. x., cap. xxix, diebus ac noctibus quindecim continuis citra intermissionem canit densante se frondium germine, multis nominibus admiratione digna auis: primum tanta vox in tam...

Editiones ad usum discipulorum      Hodie mensis incipit ille munerum atque donorum, quamobrem nihil magis idoneum mihi uidetur huic diei Kalendarum Decembrium quam lectores fideles donem proposito nouo. Quippe in pagina nostra nuper condita cui index Sal Musarum , magis in dies crescenti, nouam pagellam publicare decreuimus, in qua monstrentur editiunculae ad usum discipulorum a sodalibus amicisque  Circuli Gaditani paratae.       Aliae editiones quidem, quae illic uobis commendo, fortasse iam sint uobis notae, utpote quae olim in lucem a me ipsa editae sint hoc in scriptorio, aliae autem nouissimae sunt, sicut Quartum capitulum fabulae a Michaele von Albrecht pervenuste fictae, cui index 'De Simia Heidelbergensi' (auctoris uenia impetrata), de qua fabula  unum et alterum commentarium quondam iam hoc in loco scripsi, uel etiam Erasmi Colloquium de iuuene et Echo, utrumque a Iarcio nostro  explanatum atque illustratum. Nouas au...

    Hebdomades in Academia progrediuntur taediosae, nam hos priores menses anni academici plura pensa grapheogratica quam institutoria mihi sunt. Quamobrem nisi foret propter dies Mercurii et Iouis, quibus sessionibus et colloquiis iucundissimis fruar horas matutinas cum discipulis et sodalibus, potius quam Philologiae Classicae mihi uideretur operam dare aliis negotiis alienissimis a studiis Humanitatis.        In una enim harum sessionum iucundissimarum legere coepimus quandam commentationem " De Reipublicae Litterariae originibus " anno 1861 Bonnae editam, auctore Constantino Schlottmann, quam Iarcius noster nobis adtulit ad eam legendam et rimandam. Cuius libri sententia prima est haec: Rempublicam litterariam cum Vlrico Hutteno id genus commercii sodalitiique dicimus, quo diuersarum terrarum gentiumque eruditi homines inter se coniuncti sunt.       Primus qui locutionem 'Reipublicae Litterariae' usurpauerit, dicitur esse ...

     Hodie annus quingentesimus quadragesimus octauus agitur, ex quo Desiderius Erasmus Roterodamus dicitur natus esse. Cuiusnam autem hoc refert? Fere nullius procul dubio. Nam si nomen Erasmi hodie proferamus, in mente plerorumque et maxime iuniorum tantummodo ueniet imago stipendiorum Europaeorum istorum, quorum ope discipulis licet peregrinari toto Vetere Orbe, etiamsi non sine minima difficultate propter penuriam ipsius stipendii.     Sunt autem nonnulli (homines sane eruditi), qui merito celebrent diem natalem illius uiri, qui tot tantaque opera -colloquia nempe, epistulas, annotationes, carmina, apologias, declamationes, encomia, orationes, progymnasmata, precationes, responsiones et ita porro- nobis reliquit sermone antiquorum Romanorum uiuide scripta saeculo sexto et decimo. Quorum quidem memorum alium inueni partes agentem ipsius Erasmi (rem miram!), qui sibi ipsi gratuletur usurpans loquelam, qua dubito quin Roterodamus ille umquam scripsisset:...

    Modo legi commentarium Hispanice scriptum, quem sodalis Pinarius quibusdam puellis Erasmianis  dicauit ipse miratus, quod discipulae duae e Russia oriundae, quae scholis Latinis ab eo modulatis intersunt stipendii academici Europaei gratia, cui nomen "Erasmus" est, discipulis Hispanicis longe praecellebant et elocutione et ingenio necnon usu uariarum linguarum. Iuuenes autem nostrates queri misellos Pinarius ostendebat, quippe qui innumeras regulas grammaticas memoria tenere non ualerent. Collega enim ante oculos unius eorum misellorum posuit exemplum discipulorum qui arti geometricae et medicinae aliisque disciplinis ad rerum naturam attinentibus student, qui multa nomina ac praecepta abstracta ediscere debebant. Cui discipulus respondit querulus: "Vae, magister, sed nos ipsi  ingeniarii non sumus!".            Quibus perlectis, in mentem statim uenit Ioannis Maldonati locus hic sua e Paraenesi ad politiores literas aduersus gr...

      Tria disticha plura diuino candidoque condimento dicata inueni in libro, cuius mentionem feci in superiore commentario, cui titulus breuiatus  Eruditionis gazophylacium (1754) est. Quae tria epigrammata compilator siue γαζοφύλαξ lectori iterum praebet sine nomine auctoris uel auctorum (pessimum morem!), sicut illud "In ancillam obesam", cuius auctor nomine Georgius Sabinus comiter mihi patefactus est a Nullo illo et sapienti et disertissimo.       Sed si illud carmen "In ancillam obesam" inuenire ipsa non potui imperita a quo compositum fuerit, haec feliciter facileque repperi eaque tria ab eodem poeta concinata, id est a D. Hieronymo Meazza Mediolanensi, Clerico Regulari, qui Extemporaneam poesim  in XII libros Epigrammatum distributam in lucem edidit Monachii, anno 1671: Lothi uxor in salis statuam conuersa Defuit uxori sal quando uixit: eodem               Extinctam sapiens condiit ...