De sale apud Renatum Des-Cartes

Amstelodami 1644
      His diebus symbolam exaro de tempore quo primum viri rerum naturae periti scripserunt de mixturis elementorum, quae humores et potiones refrigerant et gelascunt. Primi referuntur Itali et Galli et Angli saeculo XVII floruisse, sed demonstrare conor priores, scilicet saeculo XVI, fuisse eosque plerosque Hispanos, qui hoc argumentum  tractaverunt. 

     Inter illos autem qui saeculo XVII aliquid de hoc experimento divulgaverunt, eminuit Renatus Des-Cartes, qui opus magnum c.t. Specimina philosophiae…seu dissertatio de Methodo recte utendi ratione et ueritatem in scientiis inuestigandi; Dioptrice et Meteora] Amstelodami apud Ludovicum Elzevirium anno 1644 in sermonem Latinum translatum in lucem edidit, fere octo aanis post ex quo ipse Francogallice opus illud philosophicum maximi momenti protulit Discours de la méthode inscriptum.      

    Nuperrime de sale  permirum capitulum in hoc opere inveni ideoque vobiscum, lectores mei fideles et lectrices candidae, compartiri volo. Ecce versio Latina:


Renati Des-Cartes Meteora: 

Caput III De sale: 

5. Cur non tam facile congeletur et quomodo aqua ope salis in glaciem uertatur.   

 

Videmus quoque illam difficilius gelu constringi, quia nunquam aqua gelari potest, nisi quoties materia subtilis per partes illius fusa non satis roboris ad illas agitandas habet. Hinc etiam causas arcani per æstatem componendæ glaciei discere possumus, quod licet jam satis vulgatum, ex optimis tamen est quod ejusmodi arcanorum studiosi habent.  
       Salem æquali copiæ nivis aut glaciei contusæ mixtum, circa aliquod vas aqua dulci repletum disponunt et sine alio artificio ut illa simul solvuntur, hæc in glaciem coit, quia materia subtilis partibus hujus aquæ circumfusa, crassior aut minus subtilis et consequenter plus virium habens quàm illa quæ circa nivis partes hærebat, locum illius occupat, dum partes nivis liquescendo partibus salis circumvolvuntur.  
       Facilius enim per salsæ aquæ quam per dulcis poros movetur et perpetuo ex corpore uno in aliud transire nititur, ut ad ea loca perveniat in quibus motui suo minus resistitur, quo ipso materia subtilior ex nive in aquam penetrat, ut egredienti succedat et quum non satis valida sit ad continuandam agitationem hujus aquæ, illam concrescere sinit.

***

Leyde 1637

Comentarios

Entradas populares de este blog

De reditu

Angiportum perangustum

Orbergiana uaria