De Comensibus statuis Pliniorum

     Exeunte mense Maio Italiam iter feci gratissimum et urbem Mediolanensem Lacumque Comum visitavi, ubi quoddam conventiculum Plinianum celebrabatur. Ecce vobis pulchra descriptio Lacus et proximarum viciniarum quae forte offendi in Theatro Orbis Terrarum:

   "Larius Lacus (quem hodie 'Lago di Como' ab oppido sibi adiacente vocant) a Septentrione in Austrum ad 60 millia passuum producitur; undique coronatur montibus, quorum cacumina castanearum arborum nemora habent, latera vineae oleaeque, radices vero sylvae, in quibus ferarum venationes frequentes. In margine autem Lacus Castella considunt, inter quae in Meridionali ripa, Comum est, clarum oppidum a Gallis Orobiis aut, ut quidam vult, a Cenomanis conditum. Romana Colonia postea a Divo lulio ibi deducta, Novum Comum appellatum est; in amoenissimo loco positum, adeo ut ad solas delitias excogitatum videatur, nam a fronte pulcherrimum Lacum, a tergo campestria culta et omni genere fructuum feracissima habet, accedit etiam aer saluberrimus iucundissmusque. 

  Hoc oppidum duos Plinios aeternitate viros dignos nobis protulit, in quorum memoriam haec elogia in fronte Aedis Divae Mariae Virginis a gratis civibus pietatis ergo marmoribus incisa anno 1558, ex Italia redeuntes legimus:

A dextra valvarum:

ORDO POPVLVSQVE COMENSIS,

C. PLINIVM SECVNDVM

MACTVM INGENIO VIRVM, DIGNATIONE CLARVM,

DOCTRINA ADMIRABILEM, VT QVl OLIM 

IMPERATORVM CAESARVM VESPASIANORVM AMICITIAM 

MERVERIT, OFFICIA MAXIMA GESSERIT, AC SCRIPTORES 

VNIVERSOS COPIA ET VARIETATE SVPERAVERIT, 

MVNICIPEM SVVM INCOMPARABILEM 

STATVA ET ELLOGIO ORNAVERE.

TANTVS HONOR DVLCISQVE IVVAT ME FAMA SECVNDVM,

AT MAGE CONCIVES HAEC POSVISSE MEOS.

A sinistra valvarum:

C. PLINIO CAECILIO SECVNDO,

 QVI CONSVLATV, AVGVRATV, MILITIAE GESTIS, AC

ORNANDIS CAVSIS, POEMATIBVS ET HISTORIIS CONFIClENDlS, CAESARE TRAIANO AVGVSTO 

LVCVLENTISSIME LAVDANDO, ADFICIENDAQVE 

IMMENSA LIBERALITATE PATRIA SVA, EIDEM 

IMMORTALE CONTVLIT ORNAMENTVM, 

ORDO COMENSIS CONCIVI SVO DESIDERABlLI, 

HONORE ACCEPTO, MONVMENTVM POSVIT.

M.CCCC.LXXXXVIII. KAL. MAI.

FUNCTVS ERAM, SED TVM VETERI PRAECLARVS HONORE

VIVEBAM, PERII, NVNC QVOQVE VITA MIHI EST.